Doe iets groens, doe het nu!

Michael Nendels

Nijmegen is dit jaar groene hoofdstad van Europa. Operatie Steenbreek was bij maar liefst 43 lokale partijen in 18 gemeenten onderwerp van hun verkiezingsprogramma*. In Nederland begint het door te dringen dat groen beter is dan grijs. We beginnen in te zien dat de trend, die jaren geleden ontstond om maar zoveel mogelijk tegels in je tuin te leggen lekker onderhoudsvriendelijk is, een keerzijde heeft. Want inmiddels verandert het klimaat zichtbaar; het regent vaker én harder. En al dat water moet ergens heen. Vanwege al die versteende tuinen ontstaan er in dorpen en steden steeds vaker overstromingen.

Inmiddels zijn er al een kleine 80 gemeenten en waterschappen aangesloten bij Operatie Steenbreek. Een initiatief van vijf gemeenten die in 2015 besloten samen te werken aan de actie ‘Tegel eruit, plant erin’. De vereniging Groei & Bloei en Intratuin timmeren ermee aan de weg. Maar wat zie ik nog steeds op heel veel sites van hoveniersbedrijven? Jawel: een onderhoudsvriendelijke tuin is een tegeltuin met hier en daar een plantenbak

Afgelopen week heeft de Vogelbescherming Nederland het onderzoek gepubliceerd dat onderzoeksbureau GfK deed. Wat blijkt? 95% van de Nederlanders zou meer vogels in de tuin willen. En toch blijk dat maar liefst 40% van onze tuinen bestraat zijn en vogels daar dus niks te zoeken hebben. Zou dat iets te maken kunnen hebben met onze neiging onze kop in het zand te steken?

In de Volkskrant van 10 februari 2018 stond hierover een achtergrondartikel waarin o.a. staat dat Linda Steg, hoogleraar omgevingspsychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, onderzoek doet naar duurzaamheid en gedrag. In dat artikel stelt zij, dat 90 à 95 procent van de Europeanen gelooft in klimaatverandering en dat nagenoeg een even grote groep overtuigd is van de menselijke invloed hierop. “Maar hele grote zorgen? Dat maken ze zich niet”, zegt ze in dat artikel. In datzelfde artikel zegt de Noorse psycholoog en econoom Per Espen Stoknes dat alle informatie die wetenschappers over ons uitstorten om ons te overtuigen van de klimaatveranderingen, juist averechts werken. Onze psyche kan volgens hem slecht overweg met dit soort boodschappen die ver van ons af staan. “We wéten dat het slecht gaat met de aarde door de uitstoot van CO2, maar tegelijkertijd willen we vlees eten, autorijden, vliegen en stoten we zelf dus die CO2, de lucht in. We zitten in een paradox.

We leven in luxe en zijn eraan gewend geraakt om onze leefomgeving totaal naar ons gemak in te richten. Steeds meer mensen worden zich ervan bewust dat hierdoor problemen ontstaan. De bestrating in onze tuinen zorgt niet alleen tijdens hoosbuien voor problemen maar veroorzaakt ook opwarming tijdens aanhoudende droogte. Het zorgt voor vermindering van de biodiversiteit. Minder groen betekent minder vogels, insecten en andere dieren. Een groene tuin werkt als een spons, het neemt water op én het geeft water af via verdamping. Als je eenmaal beseft dat regenwater dat op de verharding valt, het riool belast terwijl het hemelwater dat tussen planten terechtkomt, in de grond zakt, dan wil je daar toch alleen maar wat aan doen?

Je kunt wachten tot anderen initiatieven nemen, maar beter is om zelf in actie te komen. “Maar wat kan ik dan doen?”, hoor ik je denken. Er zijn nogal wat mogelijkheden. Je kunt klein beginnen en één tegel uit je tuin halen en daar een plant voor in de plaats zetten. Google maar een op ‘tegel eruit plant erin’. Je kunt er ook meerdere uithalen en vervangen door een halfverharding, die wél regenwater doorlaat. Denk daarbij aan grind, spit, schelpen, Gravier d’Or of Dololux. Is nog goedkoper ook! Groen op je (schuur)dak aanbrengen is een andere mogelijkheid. Een groen dak verdampt namelijk zo’n 70% van het regenwater dat erop valt. Haal er een deskundige bij om je tuin te beplanten met groen en kleur zodat jij je beter voelt, maar toch kunt genieten van je tuin, zonder dat er veel onderhoud nodig is.

Als je nog verder wilt gaan, kun je de regenpijp van het riool afkoppelen en het regenwater in je tuin laten lopen. Je kunt denken aan het aanleggen van een wadi of aan een infiltratiesysteem. Bij een wadi wordt het regenwater bovengronds opgevangen in een soort greppel. Een infiltratiesysteem zit ondergronds zodat je er niets van ziet. Zie hiervoor een artikel in Groei & Bloei februari 2018 en een artikel in Tuin en Landschap 22-2017. Sommige gemeenten geven subsidies voor het aanleggen van dergelijke systemen.

De gemeenteraadsverkiezingen zijn achter de rug. Beloftes zijn gedaan, maar moeten we afwachten of ze ook worden nagekomen? Ik denk van niet. Jij kan zelf het verschil maken. Doe iets groens en doe het nu!

* onderzoek van Wageningen Universiteit